dinsdag 18 december 2012

Judith Schalansky – De lessen van mevrouw Lohmark



Een juweeltje voor deze winter
Judith Schalansky heeft een prachtig boek geschreven over ontwikkeling en aanpassingsvermogen. Inge Lohmark is in eerste instantie altijd de docent biologie op het Darwin college. De rollen die zij heeft als moeder van een volwassen dochter, echtgenote en docent gym zijn daaraan ondergeschikt. Mevrouw Lohmark heeft niets op met het nieuwerwetse onderwijs dat ook in de voormalige DDR zijn intrede doet. Volgens de onderwijsinspectie geeft zij (schande!) klassikaal les en de enige verhouding tussen docent en leerling is volgens haar angst. Zonder angst, geen respect, is haar devies.

In haar vierde klas behandelen ze de evolutieleer en het systeem van Mendel en deze leren zijn ook van toepassing op haar eigen leven. Zonder twijfel en met een sterk analytisch vermogen gaat zij door het leven heen. Dat haar dochter naar de VS is vertrokken en haar nooit meer spreekt, dat zij en haar man, de struisvogelboer, niet meer met elkaar praten, dat haar collega’s haar maar een raar mens vinden. Het doet haar niet of nauwelijks iets. Dit is mevrouw Lohmark en daar heb je het mee te doen. Het recht van de sterkte geldt ook in haar klaslokaal en daarom zal zij nooit ingrijpen als er gepest wordt. Dit gebrek aan aanpassingsvermogen zal uiteindelijk haar pensioen inleiden.

Schalansky heeft een echte bildungsroman geschreven, volgens Die Welt, en daar kan ik het alleen maar mee eens zijn. Dit boek is een must voor iedereen die in het onderwijs werkt of ooit onderwijs heeft gevolgd. De dynamiek in de klas, de starheid van de klassikale onderwijzeres die ook in haar persoonlijke leven geldt is ontzettend mooi weergegeven. Maar ook de ontwikkeling van de hoofdpersoon, of het gebrek daaraan. Het boek leest makkelijk en steekt goed in elkaar.

Daarnaast moet ik echt een compliment geven aan de opmaak van het boek. De gebonden versie van Signatuur heeft een ruwe kaft die heel bijzonder aanvoelt en er zitten hele mooie en relevante tekeningen in. Het boek is opgebouwd als ware het een biologieboek, waardoor op elke rechterbladzijde bovenaan een trefwoord uit de biologie staat zoals: hemofilie, biodiversiteit en boterzuurgisting, die te maken hebben met het verhaal op dat moment. Ook worden sommige beelden uit het boek als tekening weergegeven, zoals de collectie kwallen die buiten het lokaal hangt. Dit maakt het een heel bijzonder boek dat ik absoluut kan aanraden.

Oordeel: 9

zondag 16 december 2012

Recensie Nele Neuhaus - Diepe wonden



Over Nele Neuhaus en de serie
Volgend jaar (2013) is het dan eindelijk zo ver, een nieuwe Nele Neuhaus! Met dank aan uitgeverij Q mocht ik het boek dit jaar al lezen en kan ik jullie vertellen dat het een heel gaaf boek is uit de Bodenstein-serie. Voor iedereen die hoopte te weten hoe het nu verder gaat met Bodenstein en Pia na Sneeuwwitje moet sterven, daar zullen we nog even op moeten wachten, dit is namelijk het voorafgaande deel, deel 3. Met dank aan de Duitse wikipedia:

Deel 1: Eine unbeliebte Frau (2006) – nog niet uitgebracht in het Nederlands
Deel 2: Mordsfreunde (2007) – nog niet uitgebracht in het Nederlands
Deel 3: Tiefe wonden (2009) – Diepe wonden (2013)
Deel 4: Schneewittchen muss sterben (2010) – Sneeuwwitje moet sterven (2011)
Deel 5: Wer Wind sät (2010) – nog niet uitgebracht in het Nederlands
Deel 6: Böser Wolf (2012) – nog niet uitgebracht in het Nederlands

We zijn in Nederland dus begonnen aan deel 4, en nu is deel 3 uitgebracht. Hopen dus dat uitgeverij Q de andere delen ook uit gaat brengen.

Diepe wonden
Diepe wonden is het derde deel uit de Bodenstein-serie en speelt zich wederom af in en om Frankfurt, Duitsland. Oliver von Bodenstein en Pia Kirchhoff krijgen een hele rij moorden op hun bordje geschoven om te beginnen de Joodse miljonair Josua Goldberg. Goldberg heeft een groot deel van zijn leven in de Verenigde Staten gewoond en is pas sinds een aantal jaar terug in Duitsland. Het onderzoek is nog niet opgestart of wordt alweer van het team Bodenstein-Kirchhoff afgenomen door de CIA en het BKA. Toch duurt het niet lang voor Pia en von Bodenstein zich, zijdelings, weer met deze zaak bezig gaan houden als een tweede  hoogbejaarde heer wordt vermoord. Bij deze man worden allerlei Nazi-spullen aangetroffen wat de zaak een duistere trek geeft. En het moorden is nog niet gestopt...

Neuhaus heeft wederom een goed verhaal samengesteld met een hele rij aan personages. Net als in Sneeuwwitje moet sterven lukt het haar om iedereen relevant te houden voor het verhaal en zijn de personages onderscheidend genoeg om geen verhalen door elkaar te halen tijdens het lezen. Er zitten een paar interessante plotswendingen in die ik in ieder geval niet had verwacht. Het mooiste moment uit het boek vind ik als je er achter komt dat iemand van wie je dacht dat diegene loog, eigenlijk niet gelogen heeft. Wat ook knap is, is dat ze het nazi-verleden van enkel van de personages op een goede manier verwerkt heeft. Vaak wordt het toch een afgezaagd verhaal en dat heeft ze weten te voorkomen.

Ik kan maar twee kritiekpunten bedenken, waarvan er  één voor Neuhaus is en één voor de uitgever. Voor Neuhaus: het boek is goed, maar niet zo goed als Sneeuwwitje moet sterven, maar ja na zo’n goed boek is het altijd moeilijk om te overtreffen. Voor de uitgever: jammer dat er met het vierde deel is begonnen uit de serie. Hopen dat ze sneller met de andere delen komen dan bijvoorbeeld bij Indridason en Nesbo, waarvan de tweede delen pas vijf en tien jaar na het eerste deel werden uitgebracht.

Al met al is het een heel mooi boek. Het is leuk om wat meer achtergrond te krijgen bij von Bodenstein, zijn vrouw, Pia, haar dierentuindirecteur en haar ex-man en ik kan niet wachten op de volgende delen.

woensdag 7 november 2012

Hilary Mantel - Het boek Henry



Dit boek ademt politiek
Het boek Henry is het tweede boek uit een trilogie omtrent archiefmeester Thomas Cromwell. Ondanks dat ik het eerste boek nog niet heb gelezen, greep het verhaal mij meteen. Thomas Cromwell is de rechterhand van koning Henry VIII en het verhaal wordt vanuit zijn perspectief verteld. Cromwell probeert Engeland, de koning en zichzelf zo welvarend mogelijk te maken en moet daardoor meespelen in politieke en diplomatieke spelletjes. Daarnaast zien we hoe het leven aan het hof was. De ruzies tussen de koning en zijn tweede vrouw Anna Boleyn, de jaloezie van La Ana naar zijn eerste vrouw Catharina van Aragon en de praatjes en roddels die rondgaan door de gangen van het kasteel. We volgende Cromwell en de koning tijdens de hoogtijdagen en de ondergang van Anna Boleyn van ongeveer 1535 tot 1536. Als zij de koning geen mannelijke nakomelingen kan schenken, wil de koning namelijk een nieuwe vrouw.
            Mantel probeert het leven van Cromwell weer te geven, juist omdat er zo weinig bekend is over deze belangrijke man. Er zijn weinig biografische bronnen beschikbaar, maar met wat fantasie en gebaseerd op de ‘werkelijkheid’ zet zij een fantastisch boek neer. Nergens wordt het verhaal echt plat of grof en Mantel laat nog genoeg aan de verbeelding over om weg te kunnen dromen. Dat is een kunst, zeker in de historische roman. Het hoofdthema van het boek is eigenlijk macht, macht over je man door zonen te baren, macht over de koning door alles te weten en macht over de vijanden van het Engelse rijk. Het boek zou daardoor voor bijvoorbeeld politicologen mooi studiemateriaal zijn. Het verhaal sleept je mee en laat je niet meer los. Door de verschillende lagen in het verhaal en de verschillende verhaallijnen (de liefde, de politiek, de diplomatie) is het een afwisselend boek met haast voor ieder wat wils. Ik raad dit boek dan ook aan, aan iedereen die meer wil weten over het leven van Henry VIII en Anna Boleyn, die geïnteresseerd is in geschiedenis, maar ook aan iedereen die geïnteresseerd is in macht en politiek.

Cijfer: 8,5

donderdag 18 oktober 2012

Catalin Dorian Florescu - Jacob besluit lief te hebben



Een mooi maar ingewikkeld boek
Dit boek vertelt de familiegeschiedenis van Jacob. Zijn voorouders zijn vanuit Lotharingen naar Zwabenland getrokken om een nieuw bestaan op te bouwen en hebben het zwaar te verduren gehad van het lot en de seizoenen. Zijn vader is een grove bruut die trouwt met zijn moeder om haar boerderij en die zijn zwakke zoon als een ballast ziet en Jacob laat het allemaal maar gebeuren. Tijdens de tweede wereldoorlog wordt Jacob door zijn vader ingeruild tegen een zigeunerjongen en naar Siberië gedeporteerd en hij weet niet wanneer hij zijn boerderij zal terugzien.
            Het boek heeft een mooi thema, de onverwoestbaarheid van de liefde en de overlevingsdrang en mogelijkheid tot aanpassen die mensen hebben. De manier waarop het geschreven is, is mooi en beeldend. Alleen de manier waarop het boek is opgebouwd en de personages worden geïntroduceerd is niet zo goed. Het boek bestaat uit zes hoofdstukken, waardoor elk hoofdstuk ongeveer 50 bladzijden beslaat en er wordt spaarzaam gebruik gemaakt van witregels en dat is problematisch. De schrijver kan van 1792 naar 1942 springen zonder dat duidelijk aan te kondigen en daardoor raakte ik soms behoorlijk in de war. Ook zijn er erg veel personages die je moeilijk uit elkaar kan halen door herhalende namen en het continu verspringende tijdsperspectief. Als ik goed geteld heb zijn er 8 tijdsperioden die elkaar afwisselen en die samen het levensverhaal van Jacob vertellen. Het is leuk dat de schrijver probeert om de geschiedenis van Jacobs familie te beschrijven en deze tot inspiratie voor Jacob en de dorpelingen te laten gelden. Maar het is soms ook wat vermoeiend.
            Ondanks dat het moeilijk was om in het boek te komen en soms ook om het verhaal te volgen door de onlogische vertelvolgorde vond ik het wel een heel mooi boek. Nadat ik over de helft was heb ik het ook in één keer uitgelezen, omdat je toch wilt weten hoe het verder gaat. Het vertelt een verhaal over volksverhuizingen en hoe het is om altijd maar buitengesloten te zijn. Nooit lijkt Jacob er echt bij te horen. Zijn vader accepteert hem niet als zijn zoon, in zijn dorp wordt hij gezien als een Zwaab en niet als een Roemeen, op de vlucht en in hiding hoor hij er nooit echt bij. Het is ook het verhaal naar een jongen die er naar hunkert om ergens bij te horen, een relatie met een meisje op te bouwen, geliefd te worden door zijn moeder, geaccepteerd door zijn vader. Dat verhaal valt soms wat weg tegen de vreselijke gebeurtenissen die hij meemaakt, maar wordt wel verteld. Terugkijkend op het boek denk ik dat het vooral het verhaal vertelt van Europa, van de gevolgen van de overheersingen door de verschillende keizers en vorsten en van de verwoesting van het jus sangui principe (bloedlijnen) tegenover het jus soli principe (zij die er wonen).

Cijfer: 7

zaterdag 13 oktober 2012

Britta Bolt - Heldhaftig



Een prima Nederlandse thriller
Elke keer weer als ik een Nederlandse thriller in handen krijg vraag ik me af ‘of het wat is’. Op de een of andere manier vallen deze thrillers me namelijk vaker tegen dan thrillers uit andere landen. Daar zijn in ieder geval twee verklaringen voor. Allereerst hebben vertaalde thrillers zich eerst bewezen in een ander land, voordat ze hier uitgebracht worden (neem ik aan). Ten tweede, Nederland is gewoon veel minder een land waar je thrillers af kan laten spelen (voor mijn gevoel). Deze keer, was ik echter positief verrast.

Heldhaftig speelt zich af in Amsterdam en wordt verteld vanuit de onconventionele speurder PP (Pieter Posthumus). Pieter is werkzaam bij de uitvaartdienst van de gemeente Amsterdam. Hij speurt nabestaanden op van eenzame doden en als die er niet zijn, of als die niet willen betalen voor de begrafenis, dan regelt hij de begrafenis en spreekt een grafrede uit. Pieter is een consciëntieuze man die het liefst alle eindjes van een verhaal heeft bekeken en opgeknoopt voor hij doorgaat naar een volgende zaak. Dit tot ergernis van in ieder geval één van zijn collega's. Door een van deze eenzame doden raakt Pieter samen met zijn nichtje Merel, die journalist is, verwikkeld in een zaak die speelt in de Marokkaanse gemeenschap in Amsterdam. Naast het ambtelijk perspectief zien we ook een aantal mensen die bij de AIVD werken en proberen in dezelfde gemeenschap een terroristennetwerk op te rollen. De vraag is: gaan ze elkaar helpen of werken ze elkaar tegen?

Zoals ik al zei, dit is een prima Nederlandse thriller. Geschreven door het (buitenlandse) schrijversduo Britta Böhler (strafadvocate) en Rodney Bolt (reisauteur) afspelend in Amsterdam. Het boek is niet erg spannend, maar weet je wel mee te nemen en heeft ook wel enkele spannende elementen. De schrijvers mogen, wat mij betreft, nog wat meer spanning inbrengen en ons wat meer in het ongewisse laten. Voor mijn gevoel weet je als lezer vaak al meer dan het hoofdpersonage, waardoor het minder een verrassing is wat hij ontdekt. De persoonlijke ontwikkeling van PP is wel aardig, maar niet fantastisch. Toch is dit een trilogie waarvan ik de volgende delen ook wil gaan lezen, al denk ik dat ik wacht tot ze bij de midprice komen te liggen.