Janie van der Hulst-Veerman - Gevangen Wind

Een interessant perspectief op de teloorgang van de visserij in de Zuiderzee

Janine van der Hulst-Veerman heeft iets interessants gedaan. Of eigenlijk twee dingen. Ze heeft een boek geschreven over een deel van de geschiedenis van haar woonplaats Huizen en ze is zelf een uitgeverij gestart, Lieve Hart. Die naam vond ik, eerlijk gezegd, best apart, maar als je leest dat het een typisch Huizerse uitspraak is, wellicht het equivalent van ‘O my god’, kan ik hem zeker waarderen.

Lieve Hart (het eerste deel van Gevangen Wind) gaat over Marrie, een jonge meid in het vissersdorp Huizen die verliefd wordt op de knecht Lammert. Maar als Marrie zwanger blijkt te zijn laat hij niets meer van zich horen, zoals haar moeder al had voorspeld. Maar ze gaat niet bij de pakken neer zitten, ze gaat naailes geven en verstelwerk doen om bij te dragen aan het huishoudinkomen en uit de armoede te komen. In het tweede deel (Gevangen Wind) slaat Marrie haar vleugels uit en vertrekt ze met man en kind naar Friesland om daar het kaas maken onder de knie te krijgen. Maar of dat zo’n succes wordt?

Het verhaal van het meisje Marrie laat op een leuke manier zien hoe de wereld veranderd tussen 1906 en 1927. Een tijd waarin veel gebeurt en veranderd. Is de visserij op de Zuiderzee eerst nog een goede maar gevaarlijke manier om in het levensonderhoud te voorzien, als de plannen om de Zuiderzee te dempen steeds concreter worden moet er een andere manier gevonden worden om brood op de plank te krijgen. Van der Hulst gebruikt  historische feiten rondom het kaas maken en kaas kruien in het begin van de 20^e eeuw om het verhaal van Marrie vorm te geven.

Het was een leuk boek om te lezen al worstel ik wat met het ‘beoordelen’. Het boek wordt aangekondigd als een historische roman en het heeft wel wat weg van de boeken van Leni Saris die ik vroeger las, vermakelijk en romantisch. Soms ligt het er net wat te dik bovenop qua Huizerse uitspraken en de roman staat misschien iets te veel in dienst van het historisch verhaal dat van der Hulst wil vertellen. Al met al een redelijk geslaagd debuut, vooral geschikt voor mensen die de visserij in het begin van de 20^e eeuw of Huizen interessant vinden en ik ben benieuwd hoe van der Hulst zich als schrijfster gaat ontwikkelen. 

Almudena Grandes - Kleine helden

Een boek dat nú gelezen moet worden

Kleine helden is voor mij het mooiste en meest relevante boek dat ik van Almudena Grandes gelezen heb. Het verhaal wordt verteld vanuit een volksbuurt in Madrid waar de economische crisis van 2008 hard heeft toegeslagen. Tot 2008 kon alles in Spanje, iedereen kreeg een hypotheek, veel mensen hadden een buitenhuisje en er werd sterk geïnvesteerd in huizen. Na de start van de economische crisis en de woningmarktcrisis stortte de huizenmarkt in elkaar, huizen zijn weinig meer waard, hypotheken niet meer te dragen doordat er op salarissen wordt gekort en de Spaanse banken moeten worden gered. Tegen deze achtergrond, die sterk verweven is met mijn eigen onderzoek naar de effecten van de woningmarktcrisis op mensen, schrijft Almudena over de mensen in de huizen.

Voor mijn kinderen, die nooit het brood hebben gekust

Tijdens de vorige economische crisis was er honger en als er brood op de grond viel moesten de kinderen het oppakken en kussen, want er was brood. De armoede is niet zo groot als tijdens die crisis, maar het land en de mensen zijn zwaar geraakt en daar vertelt Grandes over. Over Diana die gekort wordt op haar salaris als arts in het gezondheidscentrum en de hypotheek van hun buitenhuis als een strop om haar nek voelt. Over Sebastián, de architect, die nu als portier werkt en elke dag de slagboom moet open doen voor de aannemer die hem de afgrond in heeft geduwd. Over Sofía, de kleuterjuf, die broodjes en drinken meeneemt voor haar kinderen die van hun ouders geen eten mee krijgen voor de pauze, omdat het geld er niet voor is.

Al deze verhalen, al deze mensen wonen in één wijk in Madrid en zijn met elkaar verweven door familie en vriendenbanden. Er wordt een huis gekraakt voor families die op straat komen te staan, er wordt eten ingezameld voor mensen die geen eten hebben, er wordt gevierd en verloren. Met al deze kleine verhalen, van kleine helden, laat Grandes de elasticiteit van de mens zien. Samen redden we het wel, is de boodschap.

Dit boek ga ik volgend jaar nog een keer herlezen. Dat moet. Het is relevant, prachtig en ik heb zo veel gemist. In 267 pagina’s laat Grandes zo veel personages de revue passeren dat ik ze niet allemaal heb kunnen plaatsen, in hun verhaal en in het sociale netwerk dat Grandes heeft opgetuigd. Wellicht had ze het met minder personages aangekund, maar ik zie het vooral als een uitdaging voor mezelf om het boek nogmaals te lezen en dan nog beter te doorvoelen hoe het werkt. De schrijfstijl is zoals altijd weergaloos. Korte zinnen, stilistisch prachtig, mooie alinea’s een klein pareltje voor in de boekenkast en op de Nog-Te-Lezen lijstjes van 2017.